02.12.2020 Aktualizacja: 20.01.2025

Drukuj

Procedura uzyskania zezwolenia na operację w kategorii „szczególnej”

PROCEDURA UZYSKANIA ZEZWOLENIA NA OPERACJĘ W KATEGORII „SZCZEGÓLNEJ”

Kategoria „szczególna” jest przeznaczona dla operacji o średnim ryzyku, której parametry lotu wychodzą poza kategorię „otwartą”.

Uzyskanie zezwolenia na operację w kategorii „szczególnej” wymagane jest w przypadku, jeśli operacja nie jest objęta scenariuszem standardowym (STS) lub krajowym scenariuszem standardowym (NSTS).
Niniejszego zezwolenia na operację nie wymaga się od operatora, który posiada certyfikat operatora lekkich systemów bezzałogowych statków powietrznych (certyfikat LUC) lub w przypadku operacji w ramach klubów i stowarzyszeń modelarstwa lotniczego, które otrzymały zezwolenie zgodne z art. 16 rozporządzenia (UE) 2019/947.

„scenariusz standardowy” – rodzaj operacji z użyciem systemu bezzałogowego statku powietrznego w kategorii „szczególnej”, jak określono w dodatku 1 do załącznika rozporządzenia (UE) 2019/947, w przypadku, której szczegółowy wykaz środków ograniczających ryzyko wskazano w taki sposób, że organowi nadzoru lotniczego mogą wystarczyć oświadczenia, w których operatorzy deklarują, że będą stosować środki ograniczające ryzyko przy prowadzeniu tego rodzaju operacji

„ULC” – Urząd Lotnictwa Cywilnego
„LBSP” – Departament Bezzałogowych Statków Powietrznych
„PAŻP” – Polska Agencja Żeglugi Powietrznej
„SAIL” – Specific assurance and integrity level (określony poziom pewności i integralności)
„PDRA” – Predefined risk assessment (predefiniowana ocena ryzyka operacyjnego)
„SORA” – Specific operations risk assessment (ocena ryzyka operacji szczególnych)
„AMC” – Acceptable means of compliance (akceptowalne sposoby spełnienia wymagań)

ETAP I

Etap informacyjny

Operator systemu bezzałogowego statku powietrznego ubiegający się o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej” przed złożeniem wniosku może wystąpić o przeprowadzenie etapu informacyjnego. Na spotkaniu wstępnym zostaną omówione m.in możliwości wykonania operacji, wybór odpowiedniego rodzaju zezwolenia na lokalizację konkretną albo ogólną, konieczność przeprowadzenia wizji lokalnej oraz wdrożenia odpowiednich środków ograniczających ryzyko. Dodatkowo przeprowadzana jest wstępna analiza trasy planowanych lotów z uwzględnieniem ryzyka naziemnego jak i powietrznego oraz poruszane są inne kwestie istotne dla realizacji i bezpieczeństwa planowanych operacji.

Spotkanie informacyjnie może zostać umówione za pośrednictwem e-mail bądź telefonicznie w dogodnym dla obu stron terminie.

Czas trwania konsultacji nie trwa dłużej niż 60 minut. Spotkanie może być przeprowadzone on-line albo stacjonarnie w siedzibie ULC.

Operator systemu bezzałogowego statku powietrznego przed spotkaniem z ULC:

Przed spotkaniem z pracownikami Departamentu Bezzałogowych Statków Powietrznych (LBSP) Urzędu Lotnictwa Cywilnego operator systemu bezzałogowego statku powietrznego:

1. Przygotowuje wstępną ocenę ryzyka operacyjnego sporządzoną w FORMULARZU SORA, uwzględniając następujące:

Etap #1 Opis operacji
Etap #2 Początkowa klasa ryzyka na ziemi (iGRC)
Etap #3 Określenie końcowej klasy ryzyka na ziemi (GRC)
Etap #4 Wstępna klasa ryzyka w przestrzeni powietrznej (iARC)
Etap #5 Strategiczne środki ograniczające ryzyko w przestrzeni powietrznej i końcowa klasa ryzyka w powietrzu (ARC) – jeśli dotyczy
Etap #6 Taktyczne środki ograniczające ryzyko (TMPR) oraz poziom solidności
Etap #7 Określenie poziomu SAIL
Etap #9 Przyległy obszar/przestrzeń powietrzna

Jeżeli założenia oceny ryzyka operacyjnego zostaną zatwierdzone podczas spotkania, operator może przystąpić do opracowania wymagań dotyczących celów bezpieczeństwa operacyjnego (OSO) dla poziomu SAIL oraz szczegółowego opisu operacji w INOP (Etap#8, Etap#10).

2. Konsultuje z PAŻP:

przebieg trasy lotu względem istniejących i planowanych struktur przestrzeni powietrznej, oraz
ustala procedury koordynacji lotu.

Zapytanie do PAŻP zawiera, co najmniej:

krótki opis proponowanej operacji
wysokość przestrzeni operacyjnej (składającej się z wysokości przestrzeni lotu i wysokości przestrzeni bezpieczeństwa)
granice poziome przestrzeni operacyjnej (pozioma przestrzeń lotu i pozioma przestrzeń bezpieczeństwa)
odległość pionowej i poziomej przyległej przestrzeni powietrznej
plik KML uwzględniający przestrzeń operacyjną oraz bufor ryzyka naziemnego
masa startowa (TOM) eksploatowanego systemu bezzałogowego statku powietrznego
przewidywana data rozpoczęcia i zakończenia operacji

Wyżej wymienione zapytania należy kierować na adres e-mail:

Konsultacja musi zostać przeprowadzona nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku o zezwolenie na operację do ULC.

PROCEDURA POSTĘPOWANIA WYZNACZENIA STREFY GEOGRAFICZNEJ

Operator SBSP dokonuje konsultacji wstępnych z PAŻP: pansa.pl/strefy-geograficzne/
Integralną częścią konsultacji wstępnych z PAŻP jest geometria w pliku KML zawierająca:

przestrzeń lotu
przestrzeń bezpieczeństwa
bufor ryzyka naziemnego

W wyniku przeprowadzonej konsultacji z PAŻP operator systemu bezzałogowego statku powietrznego otrzymuje potwierdzenie, które dołącza do wniosku składanego do Prezesa ULC o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej”
Prezes ULC, po pozytywnej weryfikacji wydaje zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej”, którego integralną częścią jest geometria wskazana w punkcie 2
Na podstawie treści wydanej decyzji PAŻP wyznacza i publikuje strefę geograficzną na wniosek operatora
Podstawą geometryczną do wyznaczenia i publikacji przez PAŻP strefy geograficznej jest:

przestrzeń lotu
przestrzeń bezpieczeństwa
bufor ryzyka naziemnego

W przypadkach szczególnych PAŻP może zmienić geometrię poziomą wyznaczanej strefy geograficznej do wartości ustalonej podczas analizy do wydania dokumentu oceny wstępnej.
PAŻP zmieniając geometrię wyznaczanej strefy geograficznej bierze pod uwagę dostępność przestrzeni służącej wykonywaniu lotów bezzałogowych przez innych użytkowników bezzałogowych (poza podmiotem wnioskującym).

ETAP II

Etap złożenia wniosku do Urzędu Lotnictwa Cywilnego

Operator, przedkładając wniosek o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej” definiuje w nim rodzaj lokalizacji określając ją, jako konkretną albo ogólną. Szczegółowe informacje w tym zakresie dostępne są na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego w zakładce „Warunki uzyskania ogólnego albo konkretnego zezwolenia na operację w kategorii „szczególnej”.

Wniosek o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej” składa zarejestrowany operator systemu bezzałogowego statku powietrznego.
Wniosek można:

przesłać pocztą na adres:

o Urząd Lotnictwa Cywilnego
o ul. Marcina Flisa 2
o 02-247 Warszawa, albo

złożyć osobiście w siedzibie Urzędu Lotnictwa Cywilnego

o w godzinach 9:00 – 15:00 od poniedziałku do piątku, albo

złożyć poprzez platformę ePUAP: /ULCPR/SkrytkaESP.

Wniosek o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej” należy złożyć na wzorze, który znajduje się na końcu strony w „Dokumentach do pobrania”.

W przypadku, gdy operator ubiega się o zezwolenie ograniczone do określonej liczby lotów lub precyzyjnie zdefiniowanych lokalizacji tj. konkretne zezwolenie na operację, zobowiązany jest dołączyć do wniosku następujące dokumenty:

I. Jeżeli operacja jest zgodna z predefiniowaną oceną ryzyka (PDRA) do wniosku należy dołączyć obowiązkowe załączniki:
a) tabelę PDRA (kliknij aby przejść do wykazu PDRA)
b) plik KML uwzględniający granice przestrzeni operacyjnej oraz bufora ryzyka naziemnego
c) instrukcję operacyjną (INOP)^₁
d) potwierdzenie opłaty skarbowej* w wysokości 10 zł za wydanie zezwolenia w drodze decyzji
e) przeprowadzoną konsultację z PAŻP w zakresie weryfikacji ryzyka w przestrzeni powietrznej.

II. Jeżeli operacja NIE podlega predefiniowanej ocenie ryzyka (PDRA) należy przeprowadzić pełną ocenę ryzyka operacyjnego metodyką SORA oraz wraz z wnioskiem przedłożyć obowiązkowe załączniki:

FORMULARZ SORA
plik KML uwzględniający granice przestrzeni operacyjnej oraz bufora ryzyka naziemnego
instrukcję operacyjną (INOP)¹
potwierdzenie opłaty skarbowej* w wysokości 10 zł za wydanie zezwolenia w drodze decyzji
przeprowadzoną konsultację z PAŻP w zakresie weryfikacji ryzyka w przestrzeni powietrznej.

Ponadto w obu powyższych przypadkach może zaistnieć potrzeba dostarczenia dodatkowych załączników do wniosku:

Formularz deklaracji z MOC 2511-01 - jeżeli w wyniku oceny ryzyka operacyjnego konieczne jest wyposażenie BSP w niezależny system awaryjnego zakończenia lotu (ang. FTS – Flight Termination System). Szczegóły dotyczące wymagań określonych w MOC 2511-01 znajdują się na stronie internetowej pod adresem: Final Means of Compliance with Light-UAS.2511 MOC Light-UAS.2511-01 - Issue 01 | EASA

Wzór formularza do pobrania znajduje się na końcu strony.

Oświadczenie potwierdzające spełnienie wymagań określonych w MOC 2512 – w przypadku zastosowania środka ograniczającego ryzyko na ziemi M2 - Skutki dynamiki uderzenia BSP w ziemię zostają zmniejszone na średnim poziomie solidności, na średnim poziomie solidności. Szczegóły dotyczące wymagań określonych w MOC 2512 znajdują się na stronie internetowej pod adresem: pdf
Dokumenty i dowody, które operator uzna za istotne w procesie oceny ryzyka (np. zdjęcia z wizji lokalnej, uzasadnienie wielkości obszaru krytycznego dla początkowej klasy ryzyka na ziemi iGRC (wytyczne dot. obliczenia obszaru krytycznego znajdują się na stronie internetowej: https://www.easa.europa.eu/en/downloads/139781/en, kalkulator do obliczenia obszaru krytycznego: https://www.easa.europa.eu/en/domains/drones-air-mobility/operating-drone/critical-area-assessment-tool-caat)
W przypadku ustanowienia pełnomocnika:

– oryginał pełnomocnictwa dla osoby reprezentującej wnioskodawcę oraz

– potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej** w wysokości 17 zł.

Wzór pełnomocnictwa do pobrania znajduje się na końcu strony.

5. Kopia ubezpieczenia OC w przypadku BSP o MTOM > 20 kg lub oświadczenie o posiadaniu ubezpieczenia podczas wykonania operacji.

W przypadku ubiegania się o pierwsze zezwolenie na operację, której poziom pewności i integralności oceny ryzyka operacyjnego nie przekracza SAIL II, operator zobowiązany jest dostarczyć pełną instrukcję operacyjną (INOP) opracowaną dla wnioskowanych operacji.

Natomiast w przypadku składania wniosków dotyczących kolejnych operacji, których poziom pewności i integralności oceny ryzyka operacyjnego nie przekracza SAIL II, istnieje możliwość ograniczenia zakresu dokumentacji do dostarczenia wyłącznie zawartości odpowiednich Części z instrukcji operacyjnej (INOP) jak określono poniżej:

Nowe założenia operacji

→ Część C INOP pt. „Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”

→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

Zmiana BSP

→ Część T INOP

→ Część O INOP

→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

3. Nowe założenia operacji oraz zmiana BSP

→ Część C INOP pt. „Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”

→ Część T INOP

→ Część O INOP

→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

Dobra praktyka: Zalecane jest, aby w ramach opracowania danej części INOP operator utworzył odpowiedni folder, w którym przygotowuje plik z wymaganą dokumentacją. Po jej opracowaniu, operator przekazuje tę część INOP do Urzędu Lotnictwa Cywilnego w celu uzyskania zatwierdzenia.
Po otrzymaniu akceptacji od ULC, operator wprowadza zatwierdzoną część do pełnej instrukcji operacyjnej (INOP).

Jeżeli operator występuje o zezwolenie na operację, które ma zastosowanie do nieokreślonej liczby lotów odbywających się na wskazanych warunkach dla różnych lokalizacji tj. ogólne zezwolenie na operację, zobowiązany jest dołączyć do wniosku następujące dokumenty:

I. Jeżeli operacja jest zgodna z predefiniowaną oceną ryzyka (PDRA) do wniosku należy dołączyć:

a) tabelę PDRA (kliknij, aby przejść do wykazu PDRA)
b) instrukcję operacyjną (INOP)¹, w której znajduje się zdefiniowana „Część C - Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”
c) pliki KML dot. trzech przykładowych lokalizacji wraz z zobrazowaniem przestrzeni operacyjnej oraz bufora ryzyka naziemnego
d) potwierdzenie opłaty skarbowej* w wysokości 10 zł za wydanie zezwolenia w drodze decyzji
e) przeprowadzoną konsultację z PAŻP w zakresie weryfikacji ryzyka w przestrzeni powietrznej.

II. Jeżeli operacja NIE podlega predefiniowanej ocenie ryzyka (PDRA) należy przeprowadzić pełną ocenę ryzyka operacyjnego metodyką SORA oraz wraz z wnioskiem przedłożyć obowiązkowe załączniki:

a) formularz SORA
b) instrukcję operacyjną (INOP)¹, w której znajduje się zdefiniowana „Część C - Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”
c) pliki KML dot. trzech przykładowych lokalizacji wraz z zobrazowaniem przestrzeni operacyjnej oraz bufora ryzyka naziemnego
d) potwierdzenie opłaty skarbowej w wysokości 10 zł* za wydanie zezwolenia w drodze decyzji
e) przeprowadzoną konsultację z PAŻP w zakresie weryfikacji ryzyka w przestrzeni powietrznej

Dodatkowe załączniki do wniosku:

Formularz deklaracji z MOC 2511-01 - jeżeli w wyniku oceny ryzyka operacyjnego konieczne jest wyposażenie BSP w niezależny system awaryjnego zakończenia lotu (ang. FTS – Flight Termination System). Szczegóły dotyczące wymagań określonych w MOC 2511-01 znajdują się na stronie internetowej pod adresem: Final Means of Compliance with Light-UAS.2511 MOC Light-UAS.2511-01 - Issue 01 | EASA Wzór formularza do pobrania znajduje się na końcu strony.
Oświadczenie potwierdzające spełnienie wymagań określonych w MOC 2512 – w przypadku zastosowania środka ograniczającego ryzyko na ziemi M2 - Skutki dynamiki uderzenia BSP w ziemię zostają zmniejszone na średnim poziomie solidności, na średnim poziomie solidności. Szczegóły dotyczące wymagań określonych w MOC 2512 znajdują się na stronie internetowej pod adresem: Means_of_compliance_for_mitigation_means_M2_adopted.pdf
Dokumenty i dowody, które operator uzna za istotne w procesie oceny ryzyka (np. zdjęcia z wizji lokalnej, uzasadnienie wielkości obszaru krytycznego dla początkowej klasy ryzyka na ziemi iGRC (wytyczne dot. obliczenia obszaru krytycznego znajdują się na stronie internetowej: https://www.easa.europa.eu/en/downloads/139781/en, kalkulator do obliczenia obszaru krytycznego: https://www.easa.europa.eu/en/domains/drones-air-mobility/operating-drone/critical-area-assessment-tool-caat)
W przypadku ustanowienia pełnomocnika:

– oryginał pełnomocnictwa dla osoby reprezentującej wnioskodawcę oraz

– potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej w wysokości 17 zł**

Wzór pełnomocnictwa do pobrania znajduje się na końcu strony.

5. Kopia ubezpieczenia OC w przypadku BSP o MTOM > 20 kg lub oświadczenie o posiadaniu ubezpieczenia podczas wykonania operacji.

¹W przypadku ubiegania się o pierwsze zezwolenie na operację, której poziom pewności i integralności oceny ryzyka operacyjnego nie przekracza SAIL II, operator zobowiązany jest dostarczyć pełną instrukcję operacyjną (INOP) opracowaną dla wnioskowanych operacji.
Natomiast w przypadku składania wniosków dotyczących kolejnych operacji, których poziom pewności i integralności oceny ryzyka operacyjnego nie przekracza SAIL II, istnieje możliwość ograniczenia zakresu dokumentacji do dostarczenia wyłącznie zawartości odpowiednich Części z instrukcji operacyjnej (INOP) jak określono poniżej:

1. Nowe założenia operacji

→ Część C INOP pt. „Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”
→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

2. Zmiana BSP

→ Część T INOP
→ Część O INOP
→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

3. Nowe założenia operacji oraz zmiana BSP

→ Część C INOP pt. „Obszar operacyjny nr … dla lokalizacji ogólnej”
→ Część T INOP
→ Część O INOP
→ Tabela zmian z dokładnym wskazaniem wprowadzonych zmian w INOP

ETAP III

Etap oceny wniosku i wydania zezwolenie w drodze decyzji

Po złożeniu wniosku o zezwolenie na operację w kategorii „szczególnej” następuje analiza dokumentacji z etapu II oraz jeżeli operator spełnia wymagania, Prezes ULC udziela zezwolenia na operację w drodze decyzji administracyjnej.

W przypadku eksploatowania bezzałogowych statków powietrznych o wadze powyżej 25 kg, roju bezzałogowych statków powietrznych lub wynikającego z oceny ryzyka operacyjnego podwyższonego poziomu ryzyka operacji (SAIL III), przed wykonaniem pierwszej operacji mogą zostać przeprowadzone przez pracowników LBSP czynności sprawdzające na miejscu planowanej operacji, oględziny systemu bezzałogowego statku powietrznego bądź audyt organizacji.

W przypadku braków formalnych lub merytorycznych we wniosku wnioskodawca zostanie wezwany do uzupełnienia braków. Postępowanie do czasu uzupełnienia wniosku przez wnioskodawcę w terminie wskazanym w wezwaniu zostaje zawieszone.

Jeżeli nastąpi konieczność uzyskania dodatkowych informacji lub wyjaśnienia treści dokumentów bądź zamiarów operatora, może zostać wezwany do złożenia wyjaśnień w określonym terminie nie krótszym niż 7 dni, w formie pisemnej lub ustnej.

Nieusunięcie powyższych w terminie wskazanym w wezwaniu spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

Po analizie dokumentacji i stwierdzeniu, że wnioskodawca nie spełnia wymaganych warunków, Prezes ULC odmawia wydania zezwolenia na operację w kategorii „szczególnej”.

ETAP IV

Zezwolenie na operację

Zezwolenie na operację pozostaje ważne w terminie określonym w decyzji administracyjnej oraz jeżeli w okresie ważności zezwolenia operator systemu bezzałogowego statku powietrznego spełnia warunki i ograniczenia wskazane w wydanej decyzji, z uwzględnieniem zasad wynikających z przepisów UE i krajowych oraz wytycznych Prezesa ULC.

Operator systemu bezzałogowego statku powietrznego zobowiązany jest do złożenia wniosku o zaktualizowanie zezwolenia na operację, jeżeli operacja lub środki ograniczające ryzyko wymienione w zezwoleniu uległy znacznym zmianom.

Jeżeli zmianie uległy dane o operatorze należy je zaktualizować w pierwszej kolejności w systemie rejestracji operatorów bezzałogowych statków powietrznych, a następnie złożyć wniosek o zmianę w wydanym zezwoleniu (należy pamiętać o dołączeniu potwierdzenia wniesienia opłaty skarbowej za wydanie decyzji).

Jeżeli operator wyrazi chęć przedłużenia terminu wydanego zezwolenia na operację zobowiązany jest złożyć wniosek o zmianę w wydanym zezwoleniu w terminie jego ważności wraz z uzasadnieniem jak i potwierdzeniem opłaty skarbowej za wydanie zezwolenia na operację w drodze decyzji administracyjnej.

Wzór wniosku o zmianę w wydanym zezwoleniu na operację znajduje się na końcu strony.

Informacje ogólne

Rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia nie podlega opłacie lotniczej.
Rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia podlega opłacie skarbowej.
Ustanowienie pełnomocnika podlega opłacie skarbowej (w przypadku, jeżeli podmiot jest reprezentowany przez pełnomocnika).
Opłatę skarbową wnosi się do właściwego organu podatkowego dla spraw prowadzonych w ULC:
Centrum Obsługi Podatnika m. st. Warszawy

ul. Obozowa 57

01-161 Warszawa

przelewem:

nr konta: 21 1030 1508 0000 0005 5000 0070, albo

gotówką w kasie Centrum Obsługi Podatnika

* w przypadku opłaty za wydanie zezwolenia z dopiskiem:

„opłata skarbowa za wydanie zezwolenia na operację w kategorii szczególnej”;

** w przypadku opłaty za pełnomocnictwo z dopiskiem:

„opłata skarbowa za pełnomocnictwo – zezwolenie na operację w kategorii szczególnej”.

Formalnie, proces wydania zezwolenia nie powinien trwać dłużej niż jeden miesiąc od dnia złożenia wniosku, w sytuacji, gdy wniosek wraz z dokumentacją jest przygotowany przez operatora poprawnie i nie zawiera błędów. W przypadku operacji o dużym stopniu skomplikowania, proces rozpatrzenia może zostać przedłużony do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. W związku z powyższym operator powinien złożyć dokumenty z odpowiednim wyprzedzeniem.
Termin ważności zezwolenia zostaje określony na podstawie uzgodnień z wnioskującym.
Operator systemu bezzałogowego statku powietrznego zobowiązany jest do złożenia wniosku o zaktualizowane zezwolenia na operację, jeżeli operacja lub środki ograniczające ryzyko wymienione w zezwoleniu uległy znacznym zmianom.
Jeżeli zmianie uległy dane o operatorze należy je zaktualizować w pierwszej kolejności w systemie rejestracji operatorów bezzałogowych statków powietrznych.
Kontakt w sprawie wydawania zezwoleń na operację e-mail:

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

Wykaz aktów prawnych mających zastosowanie do systemów bezzałogowych statków powietrznych dostępny jest na stronie ULC pod linkiem: https://www.ulc.gov.pl/pl/drony/akty-prawne