W dniu 13 sierpnia 2018 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano rozporządzenie Komisji (UE) 2018/1119 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1178/2011 w odniesieniu do zadeklarowanych organizacji szkolenia. Wchodzi ono w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu tj. 2 września 2018 r.
Powyższe rozporządzenie dopuszcza możliwość tworzenia tzw. zadeklarowanych organizacji szkolenia (ang. declared training organisations – DTO) oprócz istniejących dotychczas zatwierdzonych organizacji szkolenia (ang. approved training organisations – ATO), co w praktyce oznacza możliwość funkcjonowania dwóch równoległych systemów szkolenia. Zasadnicza różnica pomiędzy DTO a ATO polega na tym, że DTO jest uprawniona do prowadzenia szkoleń pilotów na podstawie deklaracji, natomiast ATO jest uprawniona do prowadzenia szkolenia na podstawie zatwierdzenia. Istotną kwestią jest również to, że możliwość utworzenia DTO dotyczy jedynie organizacji, które prowadzą szkolenia niezbędne do uzyskania licencji pilota niezawodowego oraz określonych uprawnień, przywilejów i certyfikatów.
Generalnie, zamysł wprowadzenia nowych przepisów w zakresie DTO wynikał z przekonania, że wymogi dotyczące certyfikacji organizacji prowadzących szkolenia niezbędne do uzyskania licencji pilota zawodowego są zbyt uciążliwe i nieproporcjonalne w odniesieniu do organizacji prowadzących szkolenia niezbędne do uzyskania licencji pilota niezawodowego biorąc pod uwagę ponoszone koszty, charakter i skalę działalności tych organizacji oraz ryzyko i korzyści w zakresie bezpieczeństwa lotniczego. Stwierdzono zatem, że na potrzeby tych organizacji powinien zostać utworzony system uproszczony. Z tych względów, opracowano zestaw wymagań, zgodnie z którymi organizacje te nie podlegają wymaganiu wcześniejszego zatwierdzenia przez właściwy organ. Zamiast tego, dopuszczalne jest deklarowanie przez nie właściwemu organowi, że spełniają one wymagania mające do nich zastosowanie.
W celu szczegółowego opisania wymogów dotyczących DTO, nowe rozporządzenie wprowadza kolejny, ósmy załącznik do rozporządzenia (UE) 1178/2011: Wymagania dotyczące zadeklarowanych organizacji szkolenia (Part-DTO). W załączniku tym określono, między innymi:
- zakres szkolenia, do jakiego uprawniona jest DTO w odniesieniu do samolotów (LAPL(A), PPL(A), SEP(L), SEP(S), TMG, noc, akrobacja, hol szybowców i banerów), śmigłowców (LAPL(H), PPL(H), TR jednosilnik do 5 miejsc, noc), szybowców (LAPL(S), SPL, TMG, dodatkowe metody startu, akrobacja hol szybowców, chmury, FI(S)) i balonów (LAPL(B), BPL, rozszerzenie na inną klasę/grupę, loty na uwięzi, noc, FI(B),
- informacje, jakie powinna zawierać deklaracja,
- konieczność powiadomienia o zmianach i zaprzestaniu działań szkoleniowych,
- okoliczności utraty uprawnień do prowadzenia szkolenia,
- wymagania dotyczące personelu, zaplecza oraz prowadzenia dokumentacji.
Przepisy rozporządzenia jak również akceptowalne sposoby potwierdzania spełnienia wymagań (AMC) oraz materiały zawierające wytyczne (GM) (w opracowaniu) określają również formy prowadzenia nadzoru nad zadeklarowanymi organizacjami szkolenia przez właściwy organ. Godne podkreślenia są tutaj następujące kwestie:
1. Po otrzymaniu deklaracji od DTO, właściwy organ sprawdza, czy deklaracja zawiera wszystkie wymagane informacje oraz potwierdza otrzymanie deklaracji. Jeżeli deklaracja nie zawiera wymaganych informacji lub zawiera informacje wskazujące na brak zgodności, właściwy organ:
- wnioskuje o uzupełnienie informacji lub powiadamia DTO o niezgodności i wyznacza okres jej usunięcia,
- podejmuje natychmiastowe działania w celu ograniczenia lub zakazania działalności szkoleniowej, do czasu kiedy DTO podejmie działania naprawcze (dotyczy sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub braku działań naprawczych ze strony DTO),
- ogranicza, zawiesza lub cofa zatwierdzenie programu szkolenia,
- stosuje wszelkie dalsze środki egzekwowania przepisów niezbędnie do wyeliminowania niezgodności.
2. Program nadzoru opracowywany co roku przez właściwy organ bazuje na podejściu opartym na ryzyku. Wszystkie DTO powinny podlegać nadzorowi nie później niż 12 miesięcy od daty złożenia pierwszej deklaracji. Nie narzucono wymogu obowiązkowych cykli nadzoru. Należy natomiast przeprowadzić co najmniej jedną inspekcję w ciągu 72 miesięcy od daty otrzymania deklaracji. Program nadzoru może również obejmować dodatkowe inspekcje lub inspekcje niezapowiedziane.
3. DTO ma obowiązek przeprowadzania corocznego przeglądu wewnętrznych zadań i obowiązków oraz sporządzenia sprawozdania z tego przeglądu. Dodatkowo, DTO sporządza roczne sprawozdanie z działalności. Zarówno sprawozdanie z corocznego przeglądu wewnętrznego jak i roczne sprawozdanie z działalności są przedkładane właściwemu organowi w terminie określonym przez organ.
W kontekście powyższego, warto również podkreślić, że działające obecnie w Polsce organizacje ATO nie są zobowiązane do przekształcenia w DTO, jeżeli nie wyrażają takiej chęci. Mogą one funkcjonować na dotychczasowych zasadach bez konieczności przechodzenia procedury deklarowania organizacji wynikającej z nowych przepisów. Jest to szczególnie istotne dla organizacji ATO, które planują dalszy rozwój, mając na uwadze, iż przepisy w zakresie DTO dotyczą bardzo ograniczonego zakresu działalności szkoleniowej. Dodatkowo, posiadanie certyfikatu ATO wiąże się z kwestiami prestiżowymi oraz oznacza posiadanie skutecznych systemów zarządzania organizacją zweryfikowanych i zatwierdzonych przez właściwy organ.
Zachęcamy do lektury. W razie ewentualnych pytań, uprzejma prośba o kontakt z Inspektoratem Certyfikacji i Nadzoru Departamentu Personelu Lotniczego ULC pod numerem tel. +48 (22) 520 74 45 lub e-mail:
Rozporządzenie (UE) nr 2018/1119 dostępne jest w języku polskim pod linkiem:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32018R1119
Informacje nt. opinii EASA nr 11/2016 oraz projektu AMC i GM w zakresie DTO dostępne są w języku angielskim pod linkiem:
https://www.easa.europa.eu/document-library/opinions/opinion-112016
Deklaracja DTO (wzór): 
plik do pobrania54.95 KB