Opłaty lotniskowe, wspólne zasady w realizacji usług transportu lotniczego na terenie Unii Europejskiej oraz nowe umowy o komunikacji lotniczej to tematy omawiane podczas ostatnie sesji Rady Ministrów Transportu.
Poniżej przedstawiamy Państwu szczegółowe omówienie wspomnianych zagadnień:
Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opłat lotniskowych (Podstawa prawna zaproponowana przez Komisję: art. 80 ust. 2 Traktatu WE):
Rada przyjęła ogólne podejście w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opłat lotniskowych.
Dalsze działania w Radzie będą uzależnione od opinii Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu, której wydanie jest przewidziane na grudzień 2007 r., oraz stanowiska Rady w tym zakresie.
Przedstawiony w styczniu 2007 r. przez Komisję Europejską projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opłat lotniskowych (5887/07), wprowadza jawność i przejrzystość procesu wprowadzania/zmiany opłat lotniskowych. Projektowana dyrektywa zobowiąże także państwa członkowskie do zapewnienia przestrzegania zasady niedyskryminacji i spowoduje większą przejrzystość przy ustalaniu opłat. Zagwarantuje ona regularne spotkania i konsultacje zainteresowanych stron, dając pierwszeństwo przy ustalaniu opłat lotniskowych mechanizmom rynkowym, przy jednoczesnym zapewnieniu nadzoru ze strony niezależnej władzy krajowej. Określa ona minimum niezbędnych informacji, jakie w trakcie konsultacji zobowiązane są przedstawić zainteresowane strony - przewoźnicy lotniczy i zarządzający portami lotniczymi. Ustanawia także niezależne ciało nadzorujące (Independent Supervisory Body), którego zadaniem jest rozstrzyganie sporów między stronami.
W kwestiach pozostałych do dyskusji na posiedzeniu Rady TTE zapadły następujące rozstrzygnięcia:
Zakres dyrektywy:
Zgodnie z pierwotnym brzmieniem projekt dyrektywy miał dotyczyć portów lotniczych, w których roczny ruch przekroczył 1 milion pasażerów lub 25 000 ton cargo.
Uzgodniony na posiedzeniu Rady tekst gwarantuje objęciem regulacjami Dyrektywy każdego lotniska obsługującego co najmniej 5 mln pasażerów rocznie i jednocześnie przynajmniej jednego, największego lotniska z każdego państwa członkowskiego, które nawet jeśli obsługuje mniej niż 5 mln pasażerów, ma szczególną pozycję na rynku danego państwa.
Powiązanie wysokości opłat z kosztami świadczenia usług:
Dodano nowy motyw do preambuły, zawierający zasadę niedyskryminacyjnego powiązania opłat z kosztami świadczenia usług oraz niezależny mechanizm regulacji. Nawiązuje on do rozróżnienia poczynionego przez Radę ICAO między opłatą a podatkiem oraz przypomina, że Rada ICAO wskazała, iż opłata służy odzyskaniu kosztów udostępniania urządzeń i świadczenia usług.
Okres implementacji:
Okres przeznaczony na transpozycję dyrektywy do porządku krajowego państw członkowskich został wydłużony z 24 do 36 miesięcy.
Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych zasad realizacji usług transportu lotniczego na terenie Wspólnoty (przekształcenie) (Podstawa prawna zaproponowana przez Komisję: art. 80 ust. 2 Traktatu WE):
Rada osiągnęła uzgodnienie polityczne w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych zasad w realizacji usług transportu lotniczego na terenie Wspólnoty.
Rada przyjmie wspólne stanowisko na jednym z najbliższych posiedzeń po zweryfikowaniu tekstu przez służby prawno - językowe i przetłumaczony na wszystkie języki urzędowe UE. Tak przyjęty tekst zostanie przesłany do drugiego czytania w Parlamencie Europejskim, zgodnie z procedurą współdecydowania.
Przedstawiony w lipcu 2006 r. przez Komisję Europejską projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych zasad w realizacji usług transportu lotniczego na terenie Wspólnoty, ma na celu skonsolidowanie oraz rewizję, a w efekcie uchylenie trzech dotychczas obowiązujących rozporządzeń Rady:
- 2407/92/EWG z dnia 23 lipca 1992r. w sprawie przyznawania licencji przewoźnikom lotniczym,
- 2408/92/EWG z dnia 23 lipca 1992r. w sprawie dostępu przewoźników lotniczych Wspólnoty do wewnątrzwspólnotowych tras lotniczych,
- 2409/92/EWG z dnia 23 lipca 1992r. w sprawie taryf i stawek za usługi lotnicze.
Projekt ten gwarantuje dalszą liberalizację rynku transportu lotniczego, usuwa elementy, które straciły już ważność, upraszcza wiele kwestii oraz usprawnia stosowne zapisy dzięki zdobytym w ciągu ostatniego piętnastolecia doświadczeniom.
Tekst przyjęty na Radzie jako uzgodnienie polityczne zawiera poprawki uzgodnione w czasie prac w grupach roboczych, w szczególności:
Zniesiono wszelkie ograniczenia w dostępie do rynku unijnego dla przewoźników ze Wspólnoty, w tym odstąpiono od wydawania wszelkiego typu zezwoleń. Obecny projekt zakłada stworzenie podstaw prawnych dla pełnego wykorzystania liberalnych zasad wewnątrzwspólnotowych w przewozach do państw trzecich.
2. Wzmocniono rolę organów koncesyjnych w zakresie monitorowania sytuacji finansowej przewoźników lotniczych (która może mieć faktyczne przełożenie na poziom bezpieczeństwa w zakresie świadczonych usług transportu lotniczego).
3. Wprowadzono realne instrumenty oddziaływania na przewoźników lotniczych celem wyegzekwowania obowiązku przedstawiania rocznych sprawozdań finansowych.
4. Usunięto zapisy przyznające Komisji uprawnienia, pozwalające na badanie, również z własnej inicjatywy, spełniania przez wspólnotowe przedsiębiorstwo lotnicze wymogów określonych w rozdziale II Rozporządzenia, a także na zawieszenie lub cofnięcie koncesji.
5. W kwestii nałożenia obowiązku użyteczności publicznej (public service obligation - PSO), doprecyzowano kryteria oceny przy przyznawaniu danej trasie statusu PSO oraz dookreślono samą procedurę nakładania obowiązku.
6. Wprowadzono zmiany dotyczące taryf i stawek za usługi lotnicze, nakładając na przewoźników obowiązek przedstawiania konsumentom pełnej ceny, zawierającej opłaty lotniskowe, podatki oraz wszelkie możliwe inne opłaty, znane w momencie rezerwacji bądź publikacji reklamy. Dzięki temu zarówno prawa pasażerów, jak i konkurencja, będą lepiej chronione.
7. Wprowadzono nieco bardziej restrykcyjne rozwiązania dotyczące wynajmu statków powietrznych z krajów trzecich wraz z załogą (art. 13). Ponadto, na Radzie przyjęto kolejną zmianę omawianego artykułu, wprowadzającą większą elastyczność w korzystaniu przez przewoźników wspólnotowych ze statków powietrznych z innych państw UE w formule wet - leasing.
Przyjęte uzgodnienie polityczne jest tekstem kompromisowym, uwzględniającym poprawki zgłoszone przez Parlament Europejski w pierwszym czytaniu w lipcu 2007 r., co ułatwi porozumienie w drugim czytaniu.
Projekt decyzji Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii Europejskiej zebranych w Radzie upoważniającej Komisję do rozpoczęcia negocjacji z Królestwem Jordanii Euro-śródziemnomorskiej Umowy Lotniczej:
Rada przyjęła decyzję upoważniającą Komisję do rozpoczęcia negocjacji z Królestwem Jordanii eurośródziemnomorskiej umowy lotniczej.
Postanowienia projektowanej umowy usuną większość istniejących ograniczeń praw dla unijnych przewoźników lotniczych w zakresie obsługi połączeń lotniczych między punktami położonymi na terytorium Wspólnoty Europejskiej i punktami położonymi na terytorium Jordanii.
Liberalizacja rynku przewozów lotniczych pomiędzy obu podmiotami ma na celu zniesienie aktualnych ograniczeń zawartych w umowach bilateralnych w odniesieniu m.in. do częstotliwości operacji i punktów do obsługi połączeń regularnych. Zniesienie ograniczeń doprowadzi do wzrostu konkurencji na rynku, a co za tym idzie podniesienia jakości oferowanych usług i spadku cen. Wzrost liczby przewozów pasażerskich i ruchu lotniczego, przyczyni się do zwiększenia obrotów handlowych i przepływu turystów między UE a Jordanią i tym samym będzie skutkował korzyściami gospodarczymi dla UE jako całości i dla Polski. Na liberalizacji skorzystają również przedsiębiorcy powiązani z przemysłem lotniczym.
Omawiana regulacja zawierać będzie także niezbędne mechanizmy zabezpieczające przed ewentualnymi próbami stosowania nieuczciwych praktyk handlowych oraz zapewni najwyższy możliwy stopień dostępu do rynku lotniczych usług przewozowych.
Projekt decyzji Rady upoważniający Komisję Europejską do rozpoczęcia negocjacji w sprawie porozumienia dotyczącego audytów/inspekcji oraz związanych z tym kwestii w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego pomiędzy Wspólnota Europejską a Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO):
Rada przyjęła decyzję upoważniającą Komisję Europejską do rozpoczęcia negocjacji w sprawie porozumienia dotyczącego audytów/inspekcji oraz związanych z nimi kwestii w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego pomiędzy Wspólnotą Europejską a Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO).
W wyniku wydarzeń z 11 września 2001 r. Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO) wprowadziła tzw. Universal Security Audit Programme (USOAP), w oparciu o który prowadzi audyty w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich tej organizacji. W ramach audytów ICAO jest sprawdzane stosowanie i spełnianie przez poszczególne państwa członkowskie standardów zawartych w Aneksie 17 Ochrona lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnej ingerencji do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisanej 7 grudnia 1944 r. w Chicago.
Komisja Europejska prowadzi inspekcje na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 1486/2003 z dnia 22 sierpnia 2003 r. ustanawiającego procedury przeprowadzania inspekcji Komisji w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego. W ramach inspekcji Komisja Europejska monitoruje stosowanie przez Państwa Członkowskie UE przepisów rozporządzenia 2320/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. ustanawiającego wspólne zasady ochrony lotnictwa cywilnego.
Na podstawie przedmiotowego porozumienia, audyty prowadzone przez ICAO nie będą obejmowały terytorium Unii Europejskiej, z uwagi na fakt, iż większość standardów zawartych w Aneksie 17 ICAO znajduje odzwierciedlenie i szczegółowe doprecyzowanie w przepisach UE. Taka regulacja pozwoli uniknąć dublowania się audytów ICAO i inspekcji Komisji Europejskiej.
W ramach porozumienia przewidziany jest także mechanizm współpracy Komisji Europejskiej z ICAO poprzez przekazywanie informacji przez Komisję do ICAO na temat wyników prowadzonych inspekcji.