Dyrektywa Rady 96/67/WE z dnia 15 października 1996 r. w sprawie dostępu do rynku usług obsługi naziemnej w portach lotniczych Wspólnoty w art. 6 ust. 2 pozwala Państwom Członkowskim na ograniczenie liczby podmiotów upoważnionych do świadczenia następujących kategorii usług obsługi naziemnej:
- obsługi bagażu,
- obsługi ramp,
- zaopatrywania w paliwa
- obsługi ładunku i poczty.
Wprowadzenie przez Państwo Członkowskie tego typu ograniczeń wiąże się – zgodnie z pkt 12 preambuły w/w Dyrektywy – z obowiązkiem zachowania skutecznej konkurencji poprzez zapewnienie aby co najmniej jeden z operatorów był niezależny zarówno od zarządzającego portem lotniczym, jak również od dominującego przewoźnika.
Ponadto, art. 6 ust. 3 Dyrektywy stanowi, że w takiej sytuacji co najmniej jeden z upoważnionych operatorów usług obsługi naziemnej nie może znajdować się bezpośrednio pod kontrolą:
- organu zarządzającego portem lotniczym,
- użytkownika portu lotniczego przewożącego więcej niż 25 % pasażerów lub ładunków odnotowanych w porcie lotniczym w roku poprzedzającym rok, w którym dokonano wyboru operatorów,
- organu kontrolującego lub kontrolowanego bezpośrednio lub pośrednio przez organ zarządzający lub takiego użytkownika.
Jako użytkownika portu lotniczego rozumieć należy w myśl art. 2 lit. d w/w Dyrektywy każdą osobę fizyczną lub prawną odpowiedzialną za przewóz pasażerów, poczty i/lub ładunków drogą powietrzną i/lub do danego portu lotniczego.
W chwili obecnej sytuacja w porcie lotniczym Warszawa-Okęcie w zakresie usług obsługi naziemnej w ramach kategorii 3-5 i 7 (3-5: obsługa bagażu, obsługa ładunków, obsługa płytowa, 7: obsługa w zakresie zaopatrzenia statków powietrznych w paliwo, smary i inne materiały techniczne) prezentuje się następująco:
1. W zakresie kategorii 3-5 usługi świadczą Warsaw Airport Services sp. z o.o. oraz LOT Ground Services sp. z o.o. Spółki te nie spełniają warunku przewidzianego w art. 6 ust. 3 Dyrektywy. Jednakże należy podkreślić, iż Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego nie otrzymał dotychczas żadnego wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie usług obsługi naziemnej w zakresie w/w kategorii na lotnisku Warszawa-Okęcie.
2. W zakresie kategorii 7 usługi świadczy Petrolot sp. z o.o. (51 % udziałów w Spółce posiada PKN Orlen S.A., natomiast 49 % udziałów należy do PLL LOT S.A.). Jest to zatem operator niezależny w rozumieniu art. 6 ust. 3 Dyrektywy.
Należy zauważyć, że celem zmiany sytuacji panującej obecnie na rynku usług - w kontekście kategorii 3-5 - podjęte zostały stosowne działania. Działania te mają charakter dwutorowy. Po pierwsze, w chwili obecnej ku końcowi zmierzają prace Urzędu nad przygotowaniem samej procedury konkursowej (w szczególności zakresu, sprecyzowania szczegółów związanych z ogłoszeniem konkursu, wymogów stawianych potencjalnym zgłaszającym się przedsiębiorcom, czy sposobu przeprowadzenia procedury selekcyjnej).
Drugim torem działań podjętych przez Urząd są nowelizacje w zakresie regulujących rynek usług obsługi naziemnej wewnętrznych (polskich) aktów prawnych, a więc ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie obsługi naziemnej w portach lotniczych (implementujących postanowienia Dyrektywy). Działania te mają na celu liberalizację rynku między innymi poprzez zniesienie ograniczeń liczbowych w zakresie kategorii 3-5 i 7 usług obsługi naziemnej przewidzianych przez art. 6 ust. 2 Dyrektywy na rzecz pozostawienia jedynie możliwości ich wprowadzenia w uzasadnionych przypadkach (do tej pory ograniczenie dostępu do tych kategorii usług było regułą dla wszystkich portów lotniczych, nie zaś wyjątkiem).
Wspomniane powyżej nowelizacje przewidują także, pozostawienie wynikającej z art. 9 Dyrektywy możliwości wprowadzenia, na zasadzie odstępstwa, ograniczeń w przypadku wystąpienia w porcie lotniczym szczególnych przeszkód w zakresie powierzchni lub przepustowości, uniemożliwiających otwarcie rynku i/lub wprowadzenie własnej obsługi w stopniu przewidzianym Dyrektywą.
Również w zakresie kategorii 7 podjęte zostały konkretne działania zmierzające do zapewnienia prawidłowej, przewidzianej Dyrektywą 96/67 konkurencji. Urząd Lotnictwa Cywilnego otrzymywał bowiem informacje od przewoźników lotniczych o konieczności wyłonienia dodatkowego (oprócz Petrolotu) dostawcy paliwa w porcie lotniczym w Warszawie, co przyczyniłoby się – zdaniem operujących do/z tego lotniska przewoźników - do znaczącego spadku ceny paliwa.
Wychodząc naprzeciw postulatom podmiotów funkcjonujących na polskim rynku lotniczym Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego w maju 2005 r. wystąpił do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” z informacją o konieczności zorganizowania przez PPL konkursu na agenta któremu będzie mogło zostać udzielone zezwolenie na świadczenie obsługi naziemnej w zakresie kategorii 7 dla lotniska w Warszawie. Zarządzający portem, (czyli PPL) nie przedstawił do tej pory ostatecznych warunków przeprowadzenia konkursu do zatwierdzenia przez Prezesa ULC, do czego jest zobowiązany na podstawie § 16 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie obsługi naziemnej w portach lotniczych.