Główna nawigacja Treść Narzędzia dostępności
Parlament Europejski przyjął projekt rozporządzenia, którego celem jest podniesienie bezpieczeństwa pasażerów na pokładach samolotów. Propozycja, będąca efektem kompromisu między Parlamentem i Radą UE, pozwoli między innymi na obecność uzbrojonych funkcjonariuszy ochrony na pokładzie samolotu, choć pod ściśle określonymi warunkami.

Uzgodnione środki bezpieczeństwa dotyczą kontroli pasażerów i ich bagażu podręcznego, udzielenia dostępu do strefy operacyjnej lotniska i innych stref zastrzeżonych, listy przedmiotów, których wnoszenie na pokład samolotu będzie zabronione, metod dokonywania sprawdzeń i przeszukań statku powietrznego, kryteriów zatrudniania personelu i metod szkoleniowych. Rozporządzenie reguluje także stosowanie środków bezpieczeństwa na pokładach samolotów, w tym zasady obecności agentów ochrony i wnoszenia broni na pokład samolotu.
 
Rozporządzenie ma zastosowanie do portów lotniczych, operatorów zapewniających usługi w portach lotniczych oraz podmiotów dostarczających towary lub świadczących usługi dla lub za pośrednictwem portów lotniczych. Na podstawie oceny ryzyka, państwa członkowskie będą mogły podjąć decyzję o stosowaniu środków bardziej rygorystycznych od ustanowionych w rozporządzeniu pod warunkiem, że będą one odpowiednie, obiektywne, niedyskryminujące i proporcjonalne do ryzyka, którego dotyczą.
 
W rozporządzeniu przyjęto generalną zasadę, że na pokładzie statku powietrznego nie będzie wolno przewozić broni, z wyjątkiem broni przewożonej w luku bagażowym chyba, że zostały spełnione wymagane warunki dotyczące ochrony zgodne z prawem krajowym, a zainteresowane państwa wydały zezwolenie.
 
Oznacza to, że państwa członkowskie będą mogły zadecydować o rozmieszczeniu na pokładach swoich samolotów uzbrojonych "powietrznych szeryfów". Funkcjonariusze powinni być specjalnie dobranymi oraz wyszkolonymi pracownikami struktur rządowych.
 
Propozycje, aby na pokładach samolotów zapewnić obecność uzbrojonych agentów ochrony pojawiły się po zamachach z 11 września 2001 roku. Takie rozwiązanie praktykowane jest od lat przez niektórych przewoźników np. izraelskie linie lotnicze. W 2003 roku Stany Zjednoczone zażądały, aby wszystkie zagraniczne samoloty lądujące na terytorium USA miały na pokładzie funkcjonariuszy ochrony lotu.
 
Po raz pierwszy na poziomie wspólnotowym uregulowano także środki ochrony, które mają zastosowanie na pokładzie statków powietrznych, takie jak ograniczenie dostępu do kabiny pilotów lub sposób postępowania z naruszającymi porządek pasażerami.
 
Koszty środków ochrony będą ponoszone przez państwo, porty lotnicze, przewoźników lotniczych, inne odpowiedzialne agencje lub użytkowników, a o sposobie ich podziału decydować będą władze krajowe. Wszelkie obciążenia z tytułu kosztów ochrony powinny być bezpośrednio związane z kosztami świadczenia określonych usług w zakresie ochrony i służyć odzyskaniu kwot w wysokości nieprzekraczającej poniesionych kosztów. W stosownych przypadkach państwa członkowskie mogą pokrywać wraz z użytkownikami koszty bardziej rygorystycznych środków ochrony.
 

Rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Przepisy rozporządzenia znajdą zastosowanie nie później niż 24 miesiące po jego wejściu w życie.

***

Polska, wyprzedzając inicjatywę Parlamentu Europejskiego, stworzyła już regulacje prawne określające funkcjonowanie wart ochronnych na pokładach samolotów.

Zgodnie z postanowieniami § 96 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów ws. Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego realizującego zasady ochrony lotnictwa: „Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego określa, na podstawie oceny stopnia zagrożenia, loty wysokiego ryzyka oraz metody i środki, które powinny być podjęte w celu przeciwdziałania aktom bezprawnej ingerencji”.

W momencie wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa wykonywania operacji Prezes ULC w oparciu o postanowienia § 97 ust.2 ww. rozp. wprowadza w uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych warty ochronne na pokłady statków powietrznych odbywających rejsy wysokiego ryzyka.   

W Polsce ustalono, że warty ochronne pełnić będą funkcjonariusze straży granicznej. W rozporządzeniu MSWiA z 19 grudnia 2005 r. (w sprawie wart ochronnych pełnionych przez funkcjonariuszy straży granicznej na pokładzie statku powietrznego) uregulowano kwestie związane rekrutacją osób wchodzących w skład wart ochronnych, sposobów pełnia służby na pokładzie samolotu oraz wyposażenie funkcjonariuszy wchodzących w skład wart.