Komisja Europejska ogłosiła, iż w dniu 11 września 2018 r. planowane jest wejście w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2018/… w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego Unii Europejskiej oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 (zwane dalej nowym rozporządzeniem bazowym lub NBR - New Basic Regulation). Jest to przełomowy akt dla rynku bezzałogowych statków powietrznych, ponieważ po raz pierwszy obszar ten zostanie uregulowany na poziomie ponadnarodowym.
Wprowadzenie nowego rozporządzenia bazowego ma na celu między innymi ujednolicenie przepisów w zakresie wykorzystywania dronów we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Dzięki nowym, wspólnym przepisom operatorzy bezzałogowych statków powietrznych będą mogli np. wykonywać operacje lotnicze poza krajem, w którym zdobyli uprawnienia na operatora drona. To znacznie ułatwi funkcjonowanie w tej branży.
Rozporządzenie bazowe ma charakter ramowy i nie zawiera szczegółowych zapisów dotyczących wykonywania operacji bezzałogowymi statkami powietrznymi.
Szczegółowe przepisy zostaną wprowadzone przez dwa nowe rozporządzenia:
- Rozporządzenie delegowane w sprawie bezzałogowych statków powietrznych używanych w kategorii „otwartej” oraz operatorów bezzałogowych statków powietrznych (BSP) z państw trzecich, oraz
- Rozporządzenie wykonawcze Komisji Europejskiej w sprawie reguł i procedur wykonywania operacji BSP (są to robocze tłumaczenia przygotowane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, na chwilę obecną nie ma oficjalnych tytułów).
Rozporządzenie bazowe skupia się na wymogach dotyczących projektowania, produkcji, obsługi technicznej, rejestracji, znakowania oraz eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych.
Główne zmiany jakie nastąpią po wejściu w życie NBR to obowiązek rejestracji i certyfikacji dronów. Szczegóły zostaną opisane w rozporządzeniach delegowanym oraz wykonawczym. Rozporządzenia te określają zasady m.in. wykonywania lotów, szkolenia, certyfikowania oraz rejestracji.
Treść rozporządzeń nie została jeszcze oficjalnie ogłoszona, ponieważ trwa ich uzgadnianie przez Komisję Europejską oraz przedstawicieli państw członkowskich i państw członków Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (European Aviation Safety Agency, EASA).
Polska bierze aktywny udział w konsultacjach starając się, aby projektowane przepisy w jak najszerszym zakresie uwzględniały potrzeby oraz głos polskich operatorów bezzałogowych statków powietrznych.
Największą zmianą w zakresie stosowania przepisów unijnych będzie odmienny od polskich przepisów podział operacji wykonywanych bezzałogowymi statkami powietrznymi. W przywołanym powyżej projekcie aktu wykonawczego założono, iż loty dronami będą odbywać się w trzech kategoriach:
- otwartej - w klasie otwartej pojawi się pięć klas (oznaczonych symbolami od C0 do C4). Kwalifikacja do określonej klasy będzie zależna m.in. od masy drona, jego prędkości, maksymalnej wysokości lotu, zastosowanych technologii bezpieczeństwa (np. follow-me, geo-awarness, e-ID), zastosowanego napięcia, poziomu wydawanego hałasu, faktu posiadania odpowiedniego oświetlenia do lotów w dzień lub w nocy i samego wyglądu drona (np. występowania ostrych krawędzi). Każda klasa będzie miała przypisane rodzaje operacji, jakie będzie mogła wykonywać.
Zakazane będzie jednak latanie nad skupiskami ludzi niezależnie od masy drona. Ponadto przepisy wykonawcze mają rozszerzyć krąg osób, które będą zobowiązane do przejścia obowiązkowych szkoleń teoretycznych i praktycznych,
- specjalnej - operacje wykonywane przy wykorzystaniu specjalistycznych statków powietrznych za pomocą wcześniej zdefiniowanych i zatwierdzonych przez nadzór lotniczy scenariuszy lotów,
- certyfikowanej - przeznaczona dla najbardziej zaawansowanych bezzałogowców i skomplikowanych operacji, takich jak np. dostarczanie części na platformę wiertniczą dronem o wadze 300kg.
Istotną zmianą będzie wprowadzenie LUC - Light UAS Operator Certificate. Według rozporządzenia wykonawczego, każda osoba prawna będzie mogła się ubiegać o LUC. W odróżnieniu od innych operatorów w kategorii specjalnej, posiadacz LUC nie będzie musiał każdorazowo wnosić o autoryzację operacji do organów nadzorczych, takich jak ULC. Będzie mógł w pewnym zakresie dokonać tego samodzielnie.
Obowiązek rejestracji operatorów dronów będzie dotyczył pilotów wykonujących loty bezzałogowymi statkami powietrznych o masie większej niż 250 g. Każdemu operatorowi nadany zostanie unikalny numer rejestracyjny składający się z 2 liter oznaczających państwo rejestracji oraz 8 cyfr. Procedura ta będzie prowadzona poprzez elektroniczny system rejestracji a informacje z systemu rejestracji będą dostępne dla innych nadzorów lotniczych oraz służb takich jak np. policja. Rejestr będzie zawierał podstawowe informacje, takie jak: imię i nazwisko operatora, adres zamieszkania/siedziby firmy, adres e-mail lub numer telefonu oraz deklarację, że wszyscy piloci mają odpowiedni poziom umiejętności.
Najczęściej zadawane pytania:
1. Od kiedy wchodzą w życie nowe przepisy, w tym obowiązek rejestracji?
Publikacja Nowego Rozporządzenia Bazowego (NBR- New Basic Regulation) planowana jest na 22 sierpnia2018 r., co oznacza, że zacznie ono obowiązywać od 11 września br. Obowiązek rejestracji operatora wynikać będzie z aktu wykonawczego do NBR, na chwilę obecną dokument jest na etapie prac legislacyjnych, zatem nie jest znana data jego wejścia w życie.
2. Czy od 11 września 2018 r. polskie świadectwo kwalifikacji operatora bezzałogowego statku powietrznego będzie uprawniało do lotów w innych państwach?
Do czasu wejścia w życie rozporządzeń wykonawczego i delegowanego do NBR, które są jeszcze na etapie prac legislacyjnych, obowiązują dotychczasowe przepisy obowiązujące w poszczególnych krajach.
3. Czy rejestracja będzie dotyczyć urządzeń (dronów) czy człowieka (operatora drona)?
Obowiązek rejestracji dotyczyć będzie operatorów bezzałogowych statków powietrznych o masie powyżej 250 g.
4. Od kiedy będzie obowiązywała rejestracja operatorów dronów wykonujących loty urządzeniami powyżej 250 g?
Obowiązek rejestracji operatora wynikać będzie z aktu wykonawczego do NBR, na chwilę obecną nie jest znana data jego wejścia w życie.
5. Czy rejestracja obejmie również osoby wykonujące loty modelami samolotów?
Nowe Rozporządzenie Bazowe (NBR) w definicji zawartej w art. 3 pkt 30 zrównuje wielowiernikowce oraz modele i określa je jako bezzałogowe statki powietrzne, czyli wszystkie statki powietrzne wykonujące operację lub przeznaczone do wykonywania operacji samodzielnie lub będąc być pilotowanymi zdalnie bez pilota na pokładzie. To oznacza, że nie będzie osobnych przepisów dla modelarzy. Obowiązek rejestracji dotyczyć będzie operatorów bezzałogowych statków powietrznych o masie powyżej 250 g. Operator otrzyma JEDEN numer rejestracyjny, którym będzie znakował swoje urządzenie.
6. Skoro przepisy dotyczą krajów UE czy to oznacza, że we wszystkich państwach Unii Europejskiej będzie można latać dronami?
Omawiane przepisy będą stosowane w taki sam sposób we wszystkich państwach członkowskich, przy czym na chwilę obecną nie możemy wykluczyć, że niektóre wprowadzą lub utrzymają ograniczenia lotów bezzałogowych statków powietrznych w swojej przestrzeni powietrznej.
7. A co z obecnymi uprawnieniami? Czy będą jakoś przekształcane na unijne czy będzie trzeba przechodzić nowe egzaminy?
Urząd Lotnictwa Cywilnego będzie zobowiązany do przekształcenia obecnych uprawnień UAVO VLOS i BVLOS na uprawnienia europejskie, przy czym na chwilę obecną nie wiadomo czy operatorzy nie będą zobowiązani do przejścia szkoleń uzupełniających. W celu dostosowania przepisów polskich do europejskich planuje się wprowadzić nawet dwuletnie okresy przejściowe m.in. na: przekształcenie świadectw kwalifikacji operatorów w europejskie certyfikaty.