EASA

EUROPEJSKA AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO – EASA (European Aviation Safety Agency)

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego jest jednym z instytucjonalnych filarów europejskiego systemu bezpieczeństwa lotniczego obok Komisji Europejskiej, organizacji EUROCONTROL oraz krajowych władz lotniczych. Została powołana do życia na mocy rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 1592/2002 i rozpoczęła swoją działalność we wrześniu 2003 roku. Obecnie podstawą prawną jej funkcjonowania jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (Dz. U. L 79 z 19.3.2008).  
Link do wersji skonsolidowanej rozporządzenia: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2008R0216:20091214:PL:PDF

Siedziba
Siedzibą EASA była początkowo Bruksela. Od listopada 2004 r. mieści się ona w Kolonii w Niemczech.

Struktura Organizacyjna
Do głównych organów Agencji należą: Zarząd, Dyrektor Wykonawczy oraz Komisje odwoławcze. Całą Agencją zarządza Dyrektor Wykonawczy. Oprócz pionu Dyrektora Wykonawczego istnieją jeszcze cztery inne piony właściwe ds. certyfikacji, ds. stanowienia przepisów, ds. standaryzacji i zatwierdzeń oraz ds. finansowych i administracyjnych.  
Poniżej link do schematu struktury organizacyjnej EASA: http://easa.europa.eu/agency-structure.php

Zarząd
W skład Zarządu (Managment Board) Agencji wchodzi obecnie 33 członków. Są to reprezentanci państw członkowskich (28), jeden przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz członkowie z Norwegii, Lichtensteinu, Islandii i Szwajcarii (te 4 państwa - bez prawa głosu). Ponadto na podstawie umów stowarzyszeniowych oraz art. 27 i 66 rozporządzenia 216/2008 w posiedzeniach Zarządu mogą uczestniczyć reprezentanci państw trzecich z Europy jako obserwatorzy. Obecnie status taki posiadają Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Albania i Czarnogóra.

Kadencja członków Zarządu wynosi 5 lat, z kolei Prezesa Zarządu oraz jego Zastępcy 3 lata. Do głównych zadań Prezesa Zarządu należy zwoływanie posiedzeń co najmniej dwa razy do roku.

Zarząd sprawuje nadzór nad działalnością Agencji. Do najważniejszych zadań Zarządu należy:

• mianowanie Dyrektora Wykonawczego oraz na jego wniosek innych dyrektorów
• przyjmowanie rocznego sprawozdania z działalności Agencji
• ustalanie rocznego programu prac Agencji
• powoływanie członków komisji odwoławczej
• przyjmowanie wytycznych ws. przydzielania zadań certyfikacyjnych krajowym nadzorom lotniczym i kwalifikowanym jednostkom
• ustalania procedur podejmowania decyzji przez Dyrektora Wykonawczego
• uchwala swój regulamin wewnętrzny
• decyduje o systemie językowym Agencji
• ustala strukturę organizacyjna oraz politykę personalną Agencji

Informacja o obecnym składzie Zarządu EASA: http://easa.europa.eu/management-board/management-board-members.php

Dyrektor Wykonawczy
Dyrektor Wykonawczy jest mianowany i odwoływany przez Zarząd na wniosek Komisji większością 3/4 głosów na okres pięcioletniej kadencji.

Do kompetencji Dyrektora Wykonawczego należy:

• zatwierdzanie środków Agencji
• decyduje o przeprowadzeniu inspekcji w państwach członkowskich i kontroli przedsiębiorstw lotniczych
• przydzielenie zadań certyfikacyjnych krajowym władzom lotniczym lub uprawnionym organom, zgodnie z wytycznymi ustalonymi przez zarząd
• pełnienie wszelkich funkcji międzynarodowych oraz prowadzenie współpracy technicznej z państwami trzecimi
• przyjmowanie wewnętrznych instrukcji administracyjnych oraz publikowanie zawiadomień
• przygotowywanie corocznie projektu ogólnego sprawozdania rocznego i przekazanie go zarządowi
• sprawowanie i nadzorowanie polityki personalnej
• oszacowanie przychodów i wydatków Agencji oraz wykonywanie budżetu
• podejmowanie, za zgodą zarządu, decyzji dotyczących otwierania biur terenowych w państwach członkowskich
• przygotowywanie i realizacja rocznego programu prac
• przygotowywanie odpowiedzi na wnioski o udzielenie wsparcia skierowane przez Komisję

Pierwszym Dyrektorem Wykonawczym Agencji został Francuz, pan Patrick Goudou (więcej informacji: http://easa.europa.eu/executive-director.php ). 1 września 2013 roku stanowisko Dyrektora Wykonawczego EASA objął Patrick Ky, były szef programu SESAR.

Komisje odwoławcze
Komisje są powoływane do rozpatrywania odwołań od decyzji wydawanych przez EASA. Ich członkowie są powoływani przez Zarząd na pięcioletnią kadencję. Odwołania mogą składać osoby fizyczne oraz osoby prawne, których decyzja dotyczy. W pierwszej kolejności odwołanie rozpatruje Dyrektor Wykonawczy i rozpoznaje czy odwołanie jest dopuszczalne i zasadne i ewentualnie dokonuje korekty decyzji. Jeśli w ciągu miesiąca Dyrektor nie rozpatrzy pozytywnie odwołania przekazuje je niezwłocznie do komisji odwoławczej.
Jeśli strona nie jest usatysfakcjonowana decyzją komisji istnieje możliwość wniesienia skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Agencja ma obowiązek zastosować się do orzeczenia Trybunału.
 
Kompetencje Agencji
Do głównych zadań Agencji należy przede wszystkim pomoc Komisji w przygotowywaniu projektów aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym. W tym celu Agencja wydaje opinie i zalecenia przeznaczone dla Komisji.
Agencja wykonuje również własne zadania np.: wydawanie certyfikatów na produkty lotnicze w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska (np.: statki powietrzne, silniki) czy zatwierdzanie i nadzorowanie organizacji projektujących i produkujących statki powietrzne. Jednak już certyfikacja poszczególnych statków powietrznych leży w gestii władz państw członkowskich.
Agencja ma również uprawnienia do przeprowadzania inspekcji, szkoleń oraz programów w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zajmuje się również zbieraniem danych i przeprowadzaniem badań w celu zwiększenia bezpieczeństwa w lotnictwie.
Od momentu ustanowienia Agencji, była ona właściwa w sprawach certyfikacji sprzętu lotniczego i zdatności do lotu.
Na mocy rozporządzenia 216/2008 Agencja nabyła ponadto kompetencje w zakresie licencjonowania personelu lotniczego, operacji lotniczych oraz oceny bezpieczeństwa statków powietrznych z państw trzecich, co było skutkiem rozwiązania Zrzeszenia Władz Lotniczych (JAA).
Kolejne rozszerzenie kompetencji Agencji miało miejsce na podstawie Rozporządzenia PE i Rady (WE) Nr 1108/2009 z dnia 21 października 2009 r., poprzez włączenie w zakres kompetencji Agencji zagadnień dotyczących lotnisk, zarządzania ruchem lotniczym i służb żeglugi powietrznej.   

ROZSZERZENIE KOMPETENCJI EASA

Proces legislacyjny EASA

Procedura opracowywania i wydawania przepisów implementujących rozporządzenie bazowe (tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE)

Do przepisów implementujących rozporządzenie bazowe należą, zgodnie z art. 18 rozporządzenia 216/2008:

• Opinie skierowane do Komisji Europejskiej, w skład których wchodzi projekt rozporządzenia oraz memorandum wyjaśniające
• Specyfikacje certyfikacyjne (CS – certification specifications)
• Materiały zawierające wytyczne (GM – guidance material)

Dyrektor Wykonawczy po uzgodnieniu z Komitetem Konsultacyjnym ds. Standardów Bezpieczeństwa (SSCC) i Grupą Doradczą Państwowych Władz Lotniczych (AGNA), przygotowuje czteroletni program opracowywania i wydawania przepisów, który przyjmowany jest jako część rocznego programu prac Agencji zatwierdzanego przez Radę Zarządzającą (EASA MB) a następnie publikowany na stronie internetowej EASA (http://easa.europa.eu/rulemaking/annual-programme-and-planning.php ).

Rozpoczęcie prac nad poszczególnymi zagadnieniami zależy od  nadania im odpowiedniego priorytetu w programie. Dyrektor Wykonawczy EASA przygotowuje, po konsultacji z SSCC i AGNA tzw. Terms of Reference (TOR), który z reguły określa temat, zawiera wyjaśnienie kwestii problematycznych, cel, zadania i oczekiwane rezultaty, metody pracy nad projektem oraz przewidywany harmonogram działań - http://easa.europa.eu/rulemaking/terms-of-reference-and-group-composition.php.

Po opublikowaniu TOR’s następuje proces pisania projektu przepisów. Projekt nie musi być zgodny z TOR, jednakże o każdej zmianie Dyrektor Wykonawczy informuje SSCC i AGNA. Przygotowany projekt publikowany jest na stronie internetowej EASA jako tzw. Notice of Proposed Amendment (NPA) - http://easa.europa.eu/rulemaking/notices-of-proposed-amendment-NPA.php. Krajowe władze, organizacje lotnicze oraz każdy, kto ma w tym interes faktyczny lub prawny może zgłaszać komentarze i uwagi do dokumentów opracowanych przez EASA za pomocą aplikacji internetowej o nazwie Comment Response Tool (CRT) - http://hub.easa.europa.eu/crt/. Termin na zgłaszanie komentarzy i uwag to 3 miesiące od publikacji NPA. Dyrektor Wykonawczy EASA może jednak zarówno skrócić jak i wydłużyć ten termin publikując go w tym samym czasie co NPA. W wyjątkowych sytuacjach, na wniosek państw członkowskich lub innych zainteresowanych stron Dyrektor Wykonawczy może w trakcie trwania konsultacji wydłużyć ich termin.

W ciągu kolejnych 3 miesięcy zgłoszone uwagi  są analizowane przez odpowiednich ekspertów, którzy nie uczestniczyli w pisaniu projektu (wyjątek: GM). W tym czasie mogą nastąpić dodatkowe uzgodnienia mające na celu wyjaśnienie uwag zgłoszonych przez CRT. Po przeanalizowaniu uwag Dyrektor Wykonawczy publikuje na stronie EASA tzw. Comment Response Document (CRD) - http://easa.europa.eu/rulemaking/comment-response-documents-CRDs-and-review-groups.php. Jeśli ze względu na dużą ilość zgłoszonych komentarzy, Dyrektor Wykonawczy nie jest w stanie opublikować CRD w terminie 3 miesięcy, musi on opublikować zmieniony harmonogram prac nad dokumentem.

Po opublikowaniu CRD konsultujący projekt mają czas na zgłaszanie dalszych uwag (przez CRT) do nowo opublikowanej treści. Z tego względu oficjalna publikacja dokumentu przez Dyrektora Wykonawczego nie może nastąpić wcześniej niż przed upływem 2 miesięcy od daty publikacji CRD (termin ten nie ma zastosowania do GM).

UWAGA!

W przypadku przyjętych i opublikowanych przez EASA opinii, zawarte w nich projekty aktów prawnych nie są aktami prawa powszechnie obowiązującego! Aby się nimi stały konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich unijnych procedur prawodawczych. Dopiero po ich zakończeniu i publikacji w Dzienniku Urzędowym UE są one wiążące dla wszystkich podmiotów:

• W przypadku, gdy przyjętym przez EASA dokumentem jest opinia zawierająca projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej, dokument ten przekazywany jest do dalszego procedowania w KE (patrz strona ULC - informacje wstępne w projektach aktów prawnych - fragment opisujący procedurę komitologii - http://www.ulc.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=28:projekty-aktow-prawnych&catid=22&Itemid=498&lang=pl#14 ). Kontrola wykonywania uprawnień wykonawczych Komisji Europejskiej przez państwa członkowskie Unii sprawowana jest w tym przypadku przez Komitet do spraw stosowania wspólnych zasad bezpieczeństwa w zakresie lotnictwa cywilnego (Komitet EASA).
• W przypadku, gdy przyjętym przez EASA dokumentem jest opinia zawierająca projekt zmieniający rozporządzenie bazowe, dokument ten przekazywany jest do dalszego procedowania w KE, która następnie inicjuje zwykłą procedurę prawodawczą UE toczącą się w Radzie Unii Europejskiej oraz w Parlamencie Europejskim (patrz strona ULC - informacje wstępne w projektach aktów prawnych - fragment opisujący zwykłą procedurę prawodawczą - http://www.ulc.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=28:projekty-aktow-prawnych&catid=22&Itemid=498&lang=pl#12 ).

CS i GM nie stanowią prawa powszechnie obowiązującego, ale należą do tzw. prawa miękkiego - zawierają techniczną interpretację prawa UE. W rezultacie procedury opracowywania i wydawania przepisów implementujących rozporządzenie bazowe przyjmowane są one w formie Decyzji Dyrektora Wykonawczego EASA - http://easa.europa.eu/agency-measures/agency-decisions.php .