Opłaty nawigacyjne

OPŁATY NAWIGACYJNE

Informacje ogólne

STREFY POBIERANIA OPŁAT NAWIGACYJNYCH

Strefy pobierania opłat trasowych

Strefy pobierania opłat terminalowych

• Podstawa prawna
• Strefy pobierania opłat terminalowych w Polsce

PODSTAWY KOSZTOWE I STAWKI JEDNOSTKOWE OPŁAT NAWIGACYJNYCH

• Podstawa prawna
• Podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych (trasowych oraz terminalowych)
• Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat trasowych
• Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat terminalowych
• Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych (trasowych i terminalowych) w Polsce

Wysokość opłat nawigacyjnych w państwach EUROCONTROL

Linki

Kontakt

UWAGA NA PRÓBY WYŁUDZENIA PŁATNOŚCI Z TYTUŁU OPŁAT NAWIGACYJNYCH!
Europejska Agencja do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej EUROCONTROL ostrzega przed próbami wyłudzenia pieniędzy przez oszustów podszywających się pod pracowników Agencji. Oszuści, za pośrednictwem fałszywych adresów internetowych, wysyłają informacje do użytkowników przestrzeni powietrznej o rzekomych zaległościach w płatnościach z tytułu usług nawigacyjnych fakturowanych przez Agencję. W przypadku otrzymania informacji o podejrzanej treści należy niezwłocznie skontaktować się z EUROCONTROL.

Szczegółowe informacje wraz z danymi kontaktowymi znajdują się na stronie EUROCONTROL.
 

Informacje ogólne

Opłaty nawigacyjne stanowią wynagrodzenie za zapewnienie służb żeglugi powietrznej. Ustalane są w oparciu o koszty związane z zapewnianiem tych służb, ponoszone przez wyznaczone instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej wraz z częścią kosztów ponoszonych przez państwo w związku ze sprawowaniem nadzoru nad zapewnianiem tych służb.
Wyróżnia się dwa rodzaje opłat nawigacyjnych:

• opłaty trasowe,
• opłaty terminalowe
  
  Zagadnienia dotyczące opłat nawigacyjnych (trasowych i terminalowych) uregulowane są następującymi przepisami krajowymi i międzynarodowymi:
• Art. 15 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisanej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 roku,
• Rozporządzeniem (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie zapewniania służb żeglugi powietrznej w Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej,
• Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 2019/317 z dnia 11 lutego 2019 r. ustanawiającym system skuteczności działania i opłat w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej oraz uchylającym rozporządzenia wykonawcze, (UE) nr 390/2013 i (UE) nr 391/2013,
• Rozdziałem II ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze,
• Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2020 r. w sprawie opłat nawigacyjnych i stref ich pobierania,
• Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu rozliczania i dokumentowania kosztów związanych z zapewnianiem służb żeglugi powietrznej za loty zwolnione z opłat nawigacyjnych.

Dodatkowo kwestie dotyczące opłat trasowych uregulowane są w przepisach Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL):

• Umowie wielostronnej w sprawie opłat trasowych sporządzonej w Brukseli dnia 12 lutego 1981 r.,
• Dokumentach wdrożonych do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 10 czerwca 2021 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów systemu opłat trasowych:
  • Warunkach stosowania systemu opłat trasowych i warunkach uiszczania należności,
  • Zasadach ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

Począwszy od 2015 roku ustalanie opłat nawigacyjnych (trasowych oraz terminalowych) odbywa się w oparciu o wynikającą z prawa Unii Europejskiej metodę tzw. kosztów ustalonych. W odniesieniu do opłat trasowych, system kosztów ustalonych funkcjonuje już od 2012 roku. W odniesieniu do opłat terminalowych, do końca 2014 roku w Polsce obowiązywał tzw. system pełnego zwrotu kosztów zapewniania służb żeglugi powietrznej (określony przez rozporządzenie Komisji (WE) nr 1794/2006 z dnia 6 grudnia 2006 r. ustanawiające wspólny schemat opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej), który z dniem 1 stycznia 2015 r. został zastąpiony ww. tzw. systemem kosztów ustalonych.

System kosztów ustalonych wiąże wysokość opłat nawigacyjnych z celami skuteczności działania w obszarze efektywności kosztowej, ustalonymi na szczeblu lokalnym (krajowym lub funkcjonalnego bloku przestrzeni powietrznej). Pierwotnie zasady funkcjonowania tego systemu zostały określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym wspólny system opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej. Oraz rozporządzeniach wykonawczych Komisji (UE) nr 390/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym system skuteczności działania dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych.

Z dniem 1 stycznia 2020 r. rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 390/2013 oraz (UE) nr 391/2013 co do zasady przestały obowiązywać. Wyżej wymienione akty prawne zostały zastąpione rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 2019/317 ustanawiającym system skuteczności działania i opłat dla służb żeglugi powietrznej, funkcjonujących w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. Rozporządzenie to ma zastosowanie do trzeciego okresu odniesienia, obejmującego lata kalendarzowe 2020-2024 włącznie, oraz kolejnych okresów odniesienia obejmujących pięć lat kalendarzowych.

Opłaty nawigacyjne (trasowe i terminalowe) ustalane są dla tzw. stref pobierania tych opłat. W Polsce strefę pobierania opłat trasowych stanowi FIR Warszawa (ang. Flight Information Region, Rejon Informacji Powietrznej; kod ICAO: EPWW), natomiast strefy pobierania opłat terminalowych ustalane są na wniosek wyznaczonej instytucji zapewniającej służby ruchu lotniczego, której koszty mają najwyższy udział w kosztach stanowiących podstawę do obliczania stawki opłaty terminalowej dla tej strefy, w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego ds. transportu, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu. Opłaty nawigacyjne (trasowe i terminalowe) poddawane są corocznym konsultacjom z użytkownikami przestrzeni powietrznej. Konsultacje te są prowadzone zgodnie z przepisami art. 24(3) oraz art. 30(1) rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/317.
Powyższe przepisy odnoszą się do opłat trasowych i opłat terminalowych objętych przepisami prawa Unii Europejskiej z zakresu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky, SES) – o których mowa w art. 130c ustawy Prawo lotnicze. Jednocześnie zmiana ustawy Prawo lotnicze, która weszła w życie 1 kwietnia 2019 r. wprowadziła możliwość ustalania stawek i stref pobierania opłat terminalowych nieobjętych zakresem przepisów prawa Unii Europejskiej z zakresu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej – o których mowa w art. 130e ustawy Prawo lotnicze. Przy czym obecnie w Polsce występują tylko strefy opłat terminalowych objęte przepisami prawa Unii Europejskiej z zakresu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej.

STREFY POBIERANIA OPŁAT NAWIGACYJNYCH FUNKCJONUJACE OBECNIE W POLSCE

Strefa pobierania opłat trasowych

Strefa pobierania opłat trasowych oznacza część przestrzeni powietrznej, która rozciąga się od powierzchni ziemi do górnej przestrzeni powietrznej włącznie, w której zapewniane są trasowe służby żeglugi powietrznej i dla której określa się jedną podstawę kosztową i jedną stawkę jednostkową. Jak zostało wspomniane powyżej, w Polsce funkcjonuje jedna strefa pobierania opłat trasowych – FIR Warszawa.

Strefy pobierania opłat terminalowych

Strefa pobierania opłat terminalowych obejmuje port lotniczy lub grupę portów lotniczych znajdujących się na terytorium danego państwa członkowskiego, gdzie zapewniane są terminalowe służby żeglugi powietrznej i dla której określa się jedną podstawę kosztową i jedną stawkę jednostkową.

Rozróżnia się strefy pobierania opłat terminalowych na:

• objęte przepisami prawa Unii Europejskiej z zakresu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky, SES) – o których mowa w art. 130c ustawy Prawo lotnicze, oraz
• strefy pobierania opłat terminalowych nieobjęte zakresem przepisów prawa Unii Europejskiej z zakresu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej – o których mowa w art. 130e ustawy Prawo lotnicze – brak obecnie takich stref zatwierdzonych w Polsce.

Postawa prawna

• Art. 130, 130c oraz 130e ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze;
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2020 r. w sprawie opłat nawigacyjnych i stref ich pobierania;
  • Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 2019/317 z dnia 11 lutego 2019 r. ustanawiające system skuteczności działania i opłat w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej oraz uchylające rozporządzenia wykonawcze (UE) nr 390/2013 i (UE) nr 391/2013.

Strefy pobierania opłat terminalowych w Polsce

PODSTAWY KOSZTOWE I STAWKI JEDNOSTKOWE OPŁAT NAWIGACYJNYCH FUNKCJONUJĄCE OBECNIE W POLSCE

Wyznaczone instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej zobowiązane są do corocznego przedstawiania Prezesowi Urzędu podstaw kosztowych oraz stawek jednostkowych opłat trasowych oraz opłat terminalowych.
Podstawy kosztowe i stawki jednostkowe opłat nawigacyjnych są ustalane z uwzględnieniem treści planu skuteczności działania służb żeglugi powietrznej.

Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze,
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2020 r. w sprawie opłat nawigacyjnych i stref ich pobierania,
3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu rozliczania i dokumentowania kosztów związanych z zapewnianiem służb żeglugi powietrznej za loty zwolnione z opłat nawigacyjnych,
4. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 2019/317 z dnia 11 lutego 2019 r. ustanawiające system skuteczności działania i opłat w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej oraz uchylające rozporządzenia wykonawcze (UE) nr 390/2013 i (UE) nr 391/2013.

Podstawa prawna wyłącznie w odniesieniu do opłat trasowych

1. Umowa wielostronna w sprawie opłat trasowych sporządzona w Brukseli dnia 12 lutego 1981 r,
2. Rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury z dnia 10 czerwca 2021 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów systemu opłat trasowych,
3. Warunki stosowania systemu opłat trasowych i warunki uiszczania należności,
4. Zasady ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

Podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych (trasowych oraz terminalowych)

Instytucja zapewniająca służby żeglugi powietrznej jest zobowiązana do przedłożenia do Prezesa Urzędu wstępnych podstaw kosztowych opłat trasowych lub/oraz opłat terminalowych wraz z prognozą liczby trasowych lub/oraz terminalowych jednostek usługowych - service units (oddzielna podstawa kosztowa oraz prognoza liczby jednostek usługowych dla każdej ze stref pobierania opłat terminalowych) najpóźniej do dnia 20 maja roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat.

Podstawy kosztowe powinny być skalkulowane zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/317 na podstawie kosztów ustalonych określonych w planie skuteczności działania służb żeglugi powietrznej i przedstawione Prezesowi Urzędu w sposób zgodny z tabelami określonymi w załącznikach VII i IX do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/317 oraz w odniesieniu do opłat trasowych – zgodnie z dokumentem EUROCONTROL – Zasady ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

Wraz z podstawą kosztową wymagane jest przedstawienie Prezesowi Urzędu informacji dodatkowych określonych w załącznikach VII i IX do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/317, w zakresie dotyczącym działalności instytucji, w odniesieniu do podstaw określania poszczególnych opłat.

Po weryfikacji otrzymanych dokumentów, Prezes Urzędu, w terminie do dnia 1 czerwca roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat, przedkłada Komisji Europejskiej oraz EUROCONTROL, wstępne tabele sprawozdawcze z obliczoną stawką jednostkową opłat nawigacyjnych wraz ze stosownymi informacjami dodatkowymi.

Komisja Europejska weryfikuje czy stawki jednostkowe opłat trasowych oraz opłat terminalowych, określone na podstawie przekazanych tabel sprawozdawczych, są zgodne z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/317, a o swoich ustaleniach informuje Prezesa Urzędu. Niezależnie od powyższego Prezes Urzędu zobowiązany jest przekazać ostateczne podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych do Komisji Europejskiej oraz EUROCONTROL, nie później niż do 1 listopada roku poprzedzającego rok obowiązywania tych opłat. Dodatkowo, w terminie do 20 grudnia roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat, Prezes Urzędu ustala stawki jednostkowe opłat nawigacyjnych dla każdej strefy pobierania opłat oraz informuje o tym Komisję Europejską i EUROCONTROL.

Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat trasowych

Stawki jednostkowe opłat trasowych skalkulowane w oparciu o podstawę kosztową przekazaną przez Prezesa Urzędu do EUROCONTROL podlegają akceptacji przez Komitet Poszerzony do spraw Opłat Trasowych tej Organizacji, a następnie zatwierdzeniu przez Komisję Poszerzoną EUROCONTROL. Po zatwierdzeniu są one publikowane w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat terminalowych

Stawki jednostkowe opłat terminalowych objętych przepisami prawa Unii Europejskiej (jak również nieobjętych tymi przepisami) podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa Urzędu na wniosek instytucji zapewniającej służby ruchu lotniczego, której koszty mają najwyższy udział w kosztach stanowiących podstawę do obliczania tych stawek. Zatwierdzenie stawek o których mowa powyżej następuje w drodze decyzji administracyjnej, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ds. transportu.

Jeżeli stawki jednostkowe opłat terminalowych są ustalone w sposób niezgodny z przepisami, Prezes Urzędu odmawia ich zatwierdzenia. W przypadku braku zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat terminalowych, Prezes Urzędu w drodze decyzji administracyjnej ustala stawki jednostkowe opłat terminalowych w oparciu o przedłożone przez instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej podstawy kosztowe oraz prognozy liczby jednostek usługowych.

Po zatwierdzeniu stawki jednostkowe są publikowane w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych (trasowych i terminalowych) w Polsce

Informacje na temat wysokości stawek opłat nawigacyjnych w państwach EUROCONTROL

EUROCONTROL

Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO)

Kontakt:
Wydział Ekonomiki ANS (LER-7)
Tel. +48 22 520 72 89
Fax. +48 22 520 73 49
;